Relaksacja progresywna

W krajach niemieckojęzycznych największą popularnością cieszy się trening autogenny, natomiast w Anglii i w USA powszechna jest przedewszystkim progressiwe relaxation, czyli relaksacja progresywna. Ten systematyczny sposób odprężania się opracował amerykański lekarz dr Edmund Jacobson. Metoda ta działa podobnie jak TA.
Przez dłuższy czas progresywna relaksacja była u nas prawie nie znana, obecnie znajduje jednak coraz więcej zwolenników. Brakuje jednak w dalszym ciągu odpowiednich kursów, terapeutów i literatury, tak że często trzeba pozostać przy uprawianiu treningu autogennego lub autohipnozy.
W porównaniu z tymi technikami relaksacja progresywna nie wyróżnia się jakimiś szczególnymi zaletami. Dla ludzi mających trudności z odprężaniem się wyłącznie za pomocą sugestii metoda ta może być skuteczniejsza, ponieważ pozwala im, dzięki świadomemu napinaniu i następnie rozluźnianiu mięśni, bezpośrednio odczuwać odprężenie; dlatego w indywidualnych wypadkach mogą oni ten stan osiągnąć szybciej i łatwiej. Przez opisany niżej trening wyobraźni można na tyle ją rozwinąć, że udaje się uzyskać stan głębokiego odprężenia bez zabiegów pomocniczych.
Rosnące zainteresowanie relaksacją progresywną można wyjaśnić znaczeniem przywiązywanym obecnie do odczuwania własnego ciała. „Nowa cielesność", kierująca się przeciwko głęboko zakorzenionej w kulturze Zachodu dominacji rozumu kosztem potrzeb ciała i uczuć, zaczęła się u nas rozwijać pod koniec lat siedemdziesiątych, prowadząc do rozkwitu psychoterapii somatycznej, na przykład bioenergoterapii, która stara się przywrócić harmonię ciała, umysłu i życia duchowego, by przez to leczyć zaburzenia psychiczne i związane z życiem duchowym choroby fizyczne (psychosomatyczne). Relaksacja progresywna nie należy co prawda do tych nowych form terapii w ścisłym znaczeniu tego słowa, może jednak przyczynić się do lepszego uświadomienia sobie własnej cielesności. Napinanie i rozluźnianie mięśni zwiększa świadomość własnego ciała, co pozwala mu funkcjonować bez większych zakłóceń. Może to stanowić również powód decyzji o stosowaniu progresywnej relaksacji zamiast treningu autogennego bądź autohipnozy.
Głębokie odprężenie uzyskuje się w sześciu krokach:
• rozluźnienie rąk;
• rozluźnienie nóg;
• harmonizacja i pogłębienie oddechu;
• chłodne czoło;
• rozluźnienie oczu;
• rozluźnienie mięśni krtani (narządu mowy).


Ćwiczenia te więc w pewnym stopniu odbiegają od ćwiczeń TA. Rozluźniają napięcie i skurcze mięśni, z powodu których cierpi wielu ludzi, pobudzają wewnętrzne rezerwy, możliwości samoleczenia i odporność ciała i duszy, pozwalające przezwyciężyć schorzenia i zaburzenia psychiczne, psychofizyczne i fizyczne.
Ponadto w głębokim odprężeniu uzyskanym dzięki progresywnej relaksacji istnieje możliwość utrwalenia w świadomości pozytywnych sugestii, wpływających na stan danej osoby, podobnie jak ma to miejsce w TA. W progresywnej relaksacji nie ma jednak stopnia wyższego, który, tak jak w treningu autogennym, umożliwiałby zaawansowanym pogłębienie samopoznania. Nie stanowi to jednak warunku koniecznego do uzyskania pozytywnych wyników; już samo odprężenie i autosugestia pozwalają osiągnąć ten cel.