Zaburzenia psychiczne

TA częściowo wspomaga inne zabiegi psychoterapeutyczne, w niektórych wypadkach wystarcza jako jedyna metoda leczenia. Psychozy i niektóre nerwice nie poddają się działaniu treningu. Cierpiący na nie pacjenci na ogół już nie są w stanie regularnie stosować TA albo w ogóle nie potrafią go wykonywać. Przede wszystkim należy wymienić następujące zastosowania TA, rokujące nadzieje na wyleczenie:
• nerwowość (aż do wybuchowej agresywności), pobudliwość i drażliwość,
• depresje, lęki, lęk egzaminacyjny, nieśmiałość, zahamowania, lęk przed czerwienieniem się, poczucie mniejszej wartości,
• zaburzenia seksualne powodowane czynnikami psychicznymi,
• choroby psychosomatyczne, na przykład wrzody żołądka i uczucie lęku w chorobie serca (stenokardia),
• zaburzenia snu o rozmaitym podłożu, wyczerpanie nerwowe,
• nałogi i uzależnienia od leków, nikotyny i alkoholu, metoda pomocnicza przy leczeniu narkomanii.


Zaburzenia snu stały się przekleństwem naszej cywilizacji. Rosnące nadużywanie wszelkiego rodzaju środków nasennych we wszystkich krajach uprzemysłowionych jest drastycznym tego dowodem. Złe przyzwyczajenia, negatywne nastawienie do życia, warunki zewnętrzne, takie jak hałas i stała praca w nocy, stanowią tylko kilka przyczyn bezsenności, których nie będziemy tu szczegółowo omawiać. TA pomaga dzięki samemu relaksowi i rozluźnieniu, nawet bez stosowania specjalnych sugestii. Jeśli to nie wystarcza, stosowanie odpowiednich sformułowań na ogół prowadzi do doskonałych wyników.
Oto kilka przykładów:


Mając kłopoty z zasypianiem, wyobrażamy sobie „oczy ciężkie jak ołów i zmęczone", „sen zupełnie obojętny, ważny spokój i relaks" lub: „myśli zupełnie obojętne, szybko zasypiam".
Przy kłopotach z przesypianiem całej nocy i zbyt wczesnym budzeniem się rano należy sobie powtarzać:


Śpię bez przerwy do szóstej rano lub Śpię wolny od kłopotów, budzę się wypoczęty o siódmej.


Jeśli hałas zakłóca sen, stosuje się po prostu sformułowanie wyrażające obojętność:


Hałas, szum zupełnie mnie nie obchodzi lub wyobraża sobie, że „hałas pogłębia sen".


Ludzie pracujący w nocy lub na zmiany, zmuszeni do trybu życia wbrew zegarowi biologicznemu, szczególnie często uskarżają się na zaburzenia snu. Im pomaga sformułowanie:


O każdej porze śpię głęboko, mocno i spokojnie.


Niejasne, bardzo różnorodne objawy nerwowości wymagają sformułowań dostosowanych do subiektywnych dolegliwości, nie ma tu żadnego „ogólnego sformułowania". W zasadzie należy postępować tak jak przy zaburzeniach snu. Już podstawowe ćwiczenie ma tak silny wpływ na ogólne samopoczucie, że objawy nerwowości wyraźnie ustępują. Jeśli ono nie wystarcza, to wobec pozostałych objawów stosuje się na przykład następujące celowe sformułowania:


W każdym miejscu, w każdej chwili i w każdej sytuacji zachowuję całkowity spokój i równowagę lub: Zachowuję spokój i równowagę, czoło przyjemnie chłodne, głowa przyjemnie lekka.


Drażliwość, niepokój i agresywność mogą złagodzić sformułowania takie jak:


Na każdym miejscu i o każdej porze, spokój i umiar mi pomoże, dla wszystkich ważna jest życzliwość i wtedy znika agresywność.


Osoby mające kłopoty w obcowaniu z innymi ludźmi powinny sobie wyobrazić:


Inni są całkiem mili i życzliwi; Akceptuję siebie samego i respektuję innych lub: Wobec wszystkich zachowuję zimną krew, obca mi jest i złość i gniew.


Strach jest chorobą naszych czasów. Daje o sobie znać również przykrymi zaburzeniami funkcji fizjologicznych. Wspomnieliśmy już o jednej możliwości przezwyciężania lęków: o paradoksalnej intencji. W tym celu staramy się z całych sił zwiększyć swój strach, co doprowadza do zupełnie przeciwnego skutku. Stosując paradoksalną intencję, nie musimy się odprężać wykonując TA. Jednak osobie, która nauczyła się dzięki TA całkowicie koncentrować na jednej myśli, łatwiej przychodzi stosowanie intencji paradoksalnej. W TA na przykład przeciwdziałając lękowi stosujemy sugestię obojętności: Strach obojętny lub wyobrażamy sobie Śmiało i bojowo, bez strachu i im większy strach, tym większa siła i odwaga.
Przeciw konkretnemu lękowi przed egzaminem sprawdzają się takie sugestie:


Bez strachu, osiągnę swój cel lub Egzamin jest mi całkiem obojętny, ważne są zadania.


Rozstrój i depresje - powodowane przez rozczarowania, zawody, niepowodzenia i tym podobne czynniki zewnętrzne, ale też powstałe w wyniku pozornie niezrozumiałych przyczyn wewnętrznych - łagodzi się sugestiami typu:


Jestem zadowolony i wolny, warto mieć takie życie, jak ja; Myśli ponure odchodzą, pewność siebie bierze górę : Jestem całkiem spokojny, odważny i swobodny.


Nieśmiałość, zahamowania i uczucie mniejszej wartości, często prowadzące do strachu przed czerwienieniem się, zmniejsza już sam TA albowspomaga zabiegi stosowane w terapii behawioralnej lub psychoanalizie.
Już sam konsekwentny trening prowadzi bez szczególnych sugestii do zwiększonego poczucia pewności siebie i własnej wartości oraz do takiego dojrzewania osobowości, które staje się widoczne także dla otoczenia.
Ponadto warto też stosować pozytywne sugestie, konkretnie skierowane przeciwko negatywnym uczuciom.
Na zahamowania oddziałujemy stosując sugestie typu:


Zahamowania są mi całkiem obojętne, zachowuję się w sposób otwarty, odważny i swobodny lub: W każdym miejscu i o każdej porze wobec wszystkich ludzi jestem odważny, swobodny i pewny siebie.


Osoba nieśmiała wyobraża sobie:


Ludzie są mili i życzliwi, akceptują mnie lub W każdym miejscu i o każdej porze jestem wolny od strachu i nieśmiałości.


Osoba mająca poczucie niższej wartości, a więc cierpiąca na kompleks niższości, sugeruje sobie:


Inni też nie są doskonali albo: Każde życie ma swój sens i warto żyć.


Na czerwienienie się pomaga, tak jak przy strachu, intencja paradoksalna , jeśli z całych sił chcemy się wyraźnie zaczerwienić, to właśnie wtedy zachowujemy zewnętrzny spokój. Ta sugestia jest niezależna od TA.
Stosując TA wyobrażamy sobie:


Zachowuję spokój i równowagę, czerwienienie się jest mi obojętne; Twarz jest przyjemnie chłodna i spokojna lub: Zawsze zachowuję równowagę, pewność siebie, chłód, czerwienienie się jest mi obojętne.


Osoba skłonna do nerwowej potliwości - szczególnie przykrej, gdy pocą się ręce - sugeruje sobie:


W każdym miejscu, w każdym czasie i w każdej sytuacji mam ręce chłodne i suche lub: Pocenie się jest mi obojętne, ważny jest spokój.


Zaburzenia seksualne często wymagają dodatkowej psychoterapii. W prostszych wypadkach może pomóc sam TA. Oziębłość kobiet i impotencja mężczyzn mają różnorakie przyczyny, często wynikające z niewłaściwych postaw, wywodzących się jeszcze z dzieciństwa, niekiedy z braku doświadczenia seksualnego, z utrwalenia odbiegających od normy praktyk.
Mogą też być spowodowane wyczerpaniem fizycznym lub psychicznym.
Impotencja może zwłaszcza u mężczyzn mieć tak wielki wpływ na poczucie własnej wartości, że wywołuje u nich gwałtowną depresję, aż do myśli samobójczych. U kobiet oziębłość może prowadzić do całkowitej rezygnacji z jakiejkolwiek aktywności seksualnej.
W wypadku impotencji pomagają sugestie w rodzaju:


Kocham się zupełnie spokojnie i długo, tak długo, jak prawdziwy mężczyzna lub: Kocham jak mężczyzna, moje myśli są obojętne.


Druga sugestia jest szczególnie odpowiednia dla pacjentów, którzy po jednym niepowodzeniu natrętnie koncentrują się na fizjologicznych procesach i tym samym hamują odruchowe wystąpienie orgazmu.
Dla mężczyzn i kobiet w równym stopniu odpowiednia jest sugestia:


Miednica promieniuje ciepłem, powodując lepsze ukrwienie sfery genitalnej.
Oziębłe kobiety mogą sobie sugerować: Jestem w kochaniu swobodna i nieskrępowana, oddaję się.Także warunki zewnętrzne, na przykład odmienne niż zwykle lub nieprzyjemne otoczenie, albo hałasy czy kłopoty z partnerem lub partnerką, mogą powodować zaburzenia seksualne. Przy lęku przez hałasem lub przykrym otoczeniem na ogół pomaga formuła obojętności: Hałas jest mi obojętny, kocham bez rozpraszania się. Problemy z partnerem łagodzi się przez sugestię: Mój partner/moja partnerka jest warta miłości.


Narkomania wymaga zawsze leczenia specjalistycznego, chociażby ze względu na fizyczne skutki odstawienia narkotyku. U osób zagrożonych narkomanią TA może zapobiec ich popadaniu w uzależnienie, u już uzależnionych wspomaga terapię. W każdym wypadku sensowne jest działanie nie tylko na uzależnienie, lecz także na warunki, które do niego doprowadziły, a więc zachowania społeczne, nastawienie wobec środowiska, pracy i innych ludzi. Dopiero dzięki tej całościowej terapii można zmniejszyć liczbę nawrotów choroby, która i tak jest wysoka. Te same zasady dotyczą również uzależnienia od leków. Przy nadużywaniu środków nasennych należy stosować dodatkowo podane wyżej sformułowania przeciwko kłopotom ze snem.
Odpowiednie sugestie to:


W każdym miejscu i o każdej porze zachowuję spokój, równowagę i swobodę, narkotyki (tabletki) są mi obojętne; Moje życie warte jest przeżycia, akceptuję sam siebie, jestem spokojny, towarzyski, niezależny od narkotyków (tabletek); Panowanie nad sobą daje mi swobodę i spokój; Wyzwalam się od wszelkiego przymusu, dążę do spokoju i porządku; Praca sprawia mi radość i przynosi efekty, zmniejsza potrzebę narkotyków (tabletek), jestem swobodny i otwarty, jestem szczęśliwy i zadowolony.


Alkoholizm jest chorobą i dlatego koniecznie wymaga - równolegle do TA - właściwej terapii. TA chroni przede wszystkim przed nawrotami choroby, wzmacnia na ogół chwiejne zaufanie do siebie i normalizuje zaburzenia w stosunkach z innymi ludźmi. Konsekwentny trening może pomóc osobom zagrożonym uniknąć nałogowego picia alkoholu.
Jako sugestie można tutaj stosować na przykład następujące sformułowania:


Jestem spokojny, zrównoważony i swobodny, alkohol jest mi zupełnie obojętny, wstrzemięźliwość daje szczęście i siłę; W każdym miejscu, w każdej chwili i w każdej sytuacji powstrzymuję się od alkoholu; Jestem konsekwentnym abstynentem;
Wstrzemięźliwość sprawia, że moje życie ma większą wartość i jest piękniejsze; Zachowuję abstynencję i osiągam swój cel.


Psychologowie stwierdzili, że papieros zastępuje palaczowi przede wszystkim kciuk, który ssał jako niemowlę. Dlatego tak trudno jest zrezygnować z tej czynności zastępczej, która działa równie uspokajająco na dorosłego, jak kiedyś na niemowlę. Fizjologiczne skutki trucizny, jaką jest nikotyna, są natomiast tak przykre, że nie mogłyby motywować palacza do jej nadużywania. Każdy wie, że nikotyna szkodzi sercu, układowi krążenia i układowi oddechowemu i że skraca życie. Jeżeli mimo to tyle osób pali, to tylko dlatego, że czynniki psychiczne są silniejsze niż strach przed utratą zdrowia. Już samo uspokojenie i relaks, który TA daje palaczowi, często prowadzi do ograniczenia liczby wypalanych papierosów i powoduje, że palacz radzi sobie w bardziej skomplikowanych sytuacjach bez tej „pomocy", ponieważ stał się spokojniejszy.
Dodatkowo stosuje się sugestię w rodzaju:


Palenie jest mi zupełnie obojętne; Zawsze i wszędzie jestem spokojny i zrównoważony albo: Wstrzemięźliwość daje spokój, pewność i harmonię, palenie jest mi zupełnie obojętne.


Wielu byłych palaczy po rzuceniu palenia przybiera na wadze. Nie palą, więc więcej jedzą. Pomaga tu sugestia Jestem najedzony, palenie jest mi całkiem zbędne (obojętne). Odzwyczajanie się od palenia wspomagają na przykład lekarstwa, które psują palaczowi przyjemność palenia i redukują zawartość nikotyny w organizmie. Sprawdziła się również akupunktura, a także - w trudnych wypadkach - hipnoza.