Działania psychologiczne i fizjologiczne

Wracając do modlitwy – w dzieciństwie, gdy Państwo uczyliście się modlić, słyszeliście dokładnie
tak: jeśli czegoś chcesz, proś o to w wieczornym pacierzu. Przez skuteczne sugestie możecie
Państwo zmienić swój charakter oraz usunąć określone symptomy towarzyszące napięciu
nerwowemu i lekkim zakłóceniom psychologicznym. Możecie zmniejszyć ból głowy, napięcie,
nerwowość, usunąć strach, przezwyciężyć złe przyzwyczajenia, wielki głód, bezsenność itp. Proszę
spróbować, a przekonacie się, że będziecie silniejsi niż wasz problem.
Jeśli chodzi o bezsenność – należy pamiętać, że jest ona spowodowana najczęściej (przynajmniej
częściowo) przez autosugestię. Idzie się do łóżka z przeświadczeniem, ze czeka nas straszna,
bezsenna noc. Proszę spróbować zapomnieć o problemach i kłopotach, proszę pomyśleć o czymś
przyjemnym. Jednocześnie należy wmówić sobie: “Będę łatwiej zasypiał z dnia na dzień i mocno
spał do rana".
Do tej pory zajmowaliśmy się tylko psychologicznym działaniem sugestii – przejdźmy teraz do
zjawiska, które co prawda rzadziej występuje, ale tym bardziej jest zdumiewające: sugestie są w
stanie wywołać obiektywne zmiany w ciele.
Dowiedziono, że stymulacja systemu nerwowego może wywrzeć wpływ na całe ciało. Odpowiednia
sugestia w stanie hipnozy może zmienić ciśnienie krwi, szybkość pulsu, skład krwi, sekrecję płynów
ciała. Sugestia – zahipnotyzowany pacjent zjadł dużą ilość słodyczy – podnosi się zawartość cukru
w jego krwi; sugestia – on wypił dużo wody – wzrasta wydzielanie moczu. Nie trzeba znajdować się
w hipnozie, aby wywołać taki efekt. Także na jawie emocje psychiczne wpływają na nasze ciało:
gdy się jest zakłopotanym, występują rumieńce, strach podwyższa ciśnienie krwi, trema powoduje
pocenie się.
Być może odniesiecie Państwo sukces w eksperymencie, który Państwu pokażemy, i przez zwykłą
sugestię spowodujecie szybsze bicie serca: proszę chwilę spokojnie posiedzieć i sprawdzić puls,
następnie proszę sobie wyobrazić (lub niech przyjaciel wam to opisze), że idziecie Państwo pod
górę, że wspinacie się na jej szczyt. Droga jest trudna i stroma, musicie szybko iść, coraz szybciej;
z powodu dużej wysokości oddychanie jest utrudnione. Następnie z tyłu, za wami, pojawia się
niebezpieczeństwo – dziki zwierz. Uciekacie przed nim i dyszycie... A teraz proszę sprawdzić puls.
Najprawdopodobniej będzie szybszy.
Poprzez sugestie hipnotyczne można osiągnąć nawet stałe zmiany ciała, zwłaszcza u osób
szczególnie wrażliwych ( lub podatnych na sugestię). Sugestia, iż np. dana osoba chwyciła gorący
przedmiot, może wywołać oparzenie. Stygmatyzacje, które od czasu do czasu poruszają opinię
publiczną, są podobnym zjawiskiem. Jeśli głęboko wierzący człowiek skoncentruje się na
cierpieniach Jezusa na krzyżu, to egzaltowane uczucia doprowadzą do ekstatycznego transu
religijnego, a żywa, żarliwa fantazja danej osoby może wywoła: na rękach lub innych częściach
ciała krwawiące rany.
To, co jest możliwe jako następstwo hipnotycznej sugestii lub intensywnego przeżycia w transie,
może zdarzyć się również na jawie, podczas trwałego lub często powtarzanego, stymulowanego
wywierania wpływu. Istnieje duża grupa psychosomatycznych chorób, które rozwijają się jako
następstwo (lub pod wpływem) chorobliwego, stałego stresu, napięcia nerwowego lub trwałej
nadwrażliwości systemu nerwowego.
Możemy zestawić długą listę takich chorób: astma, pewne przypadki biegunki, wrzody żołądka,
nadciśnienie, alergie. Niektórzy lekarze twierdzą nawet, że wszystkie choroby mają aspekt
psychosomatyczny. Stan umysłu człowieka ma wpływ na zwalczanie choroby – wynika stąd, że rak
mógłby mieć również przyczyny psychogenne. Choroby psychosomatyczne można wyleczyć lub
poprawić stan chorych przez sugestię lub zmianę sposobu życia, poprzez wyeliminowanie
czynników stresogennych. W chorobach tych nie chodzi tylko o funkcjonalne zakłócenia, jak przy
jąkaniu się, histerycznym oślepnięciu itp., są one powiązane z obiektywnymi zmianami ciała.
Dlatego wyleczenie ich wymaga odnowy chorego organu. Niektóre choroby skóry (np. brodawki)
mogą być również wyleczone przez sugestie hipnotyczne.
Jak wiadomo, sugestia jest w stanie (podczas hipnozy, ale także na jawie – często powtarzana)
spowodować nawet obiektywne zmiany ciała. Ta obserwacja wskazuje na możliwość takiego
sterowania wpływem psychosomatycznym, aby wywołać korzystne zmiany ciała i przywrócić
zdrowie. Taka próba zawsze się opłaca. Może zaktywizować istniejące ukryte siły uzdrowicielskie
przez powtarzanie odpowiednich sugestii. Konieczne są przy tym gorące pragnienie i wiara we
własny sukces. Oczywiście sugestia nie jest w stanie zastąpić konwencjonalnego leczenia
medycznego, może jednak służyć jako wartościowe uzupełnienie i jest często skuteczna tam, gdzie
zawodzi medycyna.
Technika uzdrawiania autosugestią nie jest wcale odkryciem nowym. Ponad pół wieku temu
francuski aptekarz i psycholog hobbista, Emile Coue, zalecał codzienne ciągłe powtarzanie: “Dzisiaj
pod każdym względem jest mi lepiej".
Wróćmy jeszcze do modlitwy, ponieważ zawiera ona jeszcze jeden interesujący aspekt. W radzie
kapłana, aby chory modlił się o swoje uzdrowienie, rozpoznajemy próbę uzyskania uzdrowienia
przez sugestię (nowoczesna medycyna psychosomatyczna i psychoterapia istnieją od niedawna).
Znowu możemy podziwiać psychologiczną przenikliwość ojców Kościoła.
Podczas modlitwy o uzdrowienie musimy odróżnić trzy możliwości, w których występują różne fakty:
1. Modlitwa o własne zdrowie – autosugestia jest ukierunkowana na aktywizację
psychosomatycznego uzdrawiania.
2. Modlitwa o zdrowie innego człowieka w jego obecności. Tu współdziała sugestia z
heterosugestią, która również ukierunkowana jest na psychosomatyczne uzdrawianie
(psychokineza prawdopodobnie jest także obecna, lecz trudno ją wykryć, dlatego zadowólmy się
wyjaśnieniem każdorazowych działań uzdrawiających – medycyną psychosomatyczną).
3. Modlitwa o zdrowie innego człowieka, wypowiadana w jego nieobecności, wraz z próbą
aktywizacji psychokinezy.
We wszystkich przypadkach, zarówno gdy chodzi o psychosomatyczne, jak i psychokinetyczne
efekty – konieczną przesłanką jest gorące pragnienie i wiara. Są na to nawet przykłady w Biblii:
“Twoja wiara cię uzdrowiła" (Marek 10, 52) i “Niech ci się stanie, jak uwierzyłeś" (Mateusz 8, 13).

Autohipnoza – wasz największy środek władzy

Autosugestia jest wprawdzie możliwa na jawie, skuteczniejsza bywa jednak w hipnozie; dlatego aby dodać waszym sugestiom mocy działania, powinniście Państwo nauczyć się samohipnozy.

Oczywiście jest wiele metod autohipnozy; niektóre z nich przedstawiają jedynie adaptacje technik stosowanych podczas zwykłych seansów przez zawodowych hipnotyzerów. Również intensywna modlitwa, trening medium spirytystycznego, ćwiczenia medytacyjne lub magiczne rytuały zaklęć są formami autohipnozy. Wszystkie te praktyki prowadzą ostatecznie do stanu mocno zawężonej, skoncentrowanej uwagi, którą można rozumieć jako stan hipnozy.

Oto przykład tego, co Państwo możecie zrobić: proszę rozpocząć ćwiczenie medytacyjne i

spróbować doprowadzić się do stanu skoncentrowanej uwagi. Po zbliżeniu się do tego stanu

proszę skierować skoncentrowaną uwagę na formułę sugestii, która stanie się dla Państwa treścią (np.: dziś będę pracował skoncentrowany!). Później wyjaśnimy metodę, za pomocą której osiągniecie pożądany stan. Jednak zanim nauczycie się Państwo stosować tę metodę – możecie wypróbować inną, równie skuteczną, prostą technikę: proszę sformułować w prostych słowach życzenie, które ma się spełnić – ale tylko jedno – i proszę pomyśleć intensywnie o tym wieczorem, zanim Państwo zaśniecie. To życzenie powinno być ostatnią myślą przed zaśnięciem.

Wartość pozytywnych cech umysłu

Oddziaływanie pozytywnych sugestii nie podlega dyskusji. Np. przypomnienie własnej odwagi
dodaje w krytycznym momencie więcej ufności we własne siły; pozytywna myśl prowadzi do
pozytywnej postawy. Myśl o tym, że w przeszłości starania i wytrwałość pomogły Państwu
przezwyciężyć trudności sprawia, iż bardziej optymistycznie, zdecydowanie i z większą ufnością
podejmujecie trudne przedsięwzięcia. Duże znaczenie ma to, czy wykonujecie Państwo swoją
pracę w nastroju zwątpienia, niechęci i bez ufności czy też w nastroju szczęścia, optymizmu i
pewności sukcesu. Przy tym drugim nastawieniu osiągniecie Państwo o wiele lepsze wyniki.
Będziecie Państwo mogli bardziej skoncentrować się na pracy, a wasza wydajność będzie wyższa;
stosunek do innych ludzi będzie bardziej przyjazny. Tak wytworzona dobra atmosfera przyczyni się
do zaakceptowania Państwa, doda wam ufności i zwiększy waszą popularność. Łatwiej osiągniecie
duży sukces. Jest nawet możliwe, że zapał, płomienne życzenie i niewzruszona pewność siebie
zaktywizują drzemiące w was talenty pp i psychokinezy, które znacznie przyczynią się do Państwa
powodzenia.
Świadome wcześniejsze wytworzenie korzystnego nastroju umysłu i zwiększenie w ten sposób
widoków na powodzenie jest podstawą całej literatury inspiracyjnej i samopomocy.
Każdy człowiek poprzez autosugestię jest zdolny świadomie uformować własny stan ducha, swój
charakter i swoje przyzwyczajenia. Każdy może realnie kształtować własną osobowość i uczynić
siebie szczęśliwszym, a także bardziej ufnym w powodzenie. To jest możliwe – nie jest jednak
łatwe. Teoretycznie powinno to być całkiem proste. Należy tylko zestawić dokładnie listę cech
charakteru, które chciałoby się mieć, oraz które pomogłyby osiągnąć cel, i poddać się odpowiednim
sugestiom.
Proszę pomyśleć o reklamie, która na nas wywiera nieustanny wpływ i proszę uprzytomnić sobie jej
działanie. Gdy wiadomość jest dość często powtarzana, przenika do jądra istoty. Tak samo
powinien działać program autosugestii, którą Państwo będziecie stosować jako zwykłą codzienną
czynność. Musicie Państwo tę sugestię powtarzać tak często i uparcie, aż wreszcie utrwali się w
podświadomości i stanie się częścią Państwa osobowości.
Zamiast tracić wolny czas tylko na rozrywki i różne przyjemności, moglibyście Państwo jakąś jego
część wykorzystać na powtarzanie sobie, że chcecie być szczęśliwsi, chcecie, musicie stać się
szczęśliwsi, że będziecie Państwo bardziej energiczni niż poprzednio, lepiej skoncentrowani, mniej
zapominalscy, milsi dla otoczenia, dynamiczniejsi, optymistyczniejsi... (co sobie Państwo życzycie).
Proszę obserwować siebie dzień po dniu i czekać na znak, że Państwa sugestie zaczynają działać.
Proszę nie tracić odwagi, jeśli nie będzie to postępowało tak szybko, jak sobie tego życzycie.
Proszę pamiętać, że dla osiągnięcia tak wysoko postawionego celu, jak kontrola nad umysłem –
powinniście to sobie Państwo także zasugerować – konieczne są: cierpliwość i wytrwałość.
Proszę pozwolić w związku z tym na przedstawienie waszej nowej “modlitwy". Jeśli postąpicie
Państwo według powyższych wskazówek, będziecie powtarzać z gorącym pragnieniem: “Chcę być
spokojniejszy i pewniejszy siebie, gdy będę publicznie przemawiać, muszę być spokojniejszy i
pewniejszy". Kto się modli, powinien zwrócić się do Boga: “Drogi Boże, spraw, abym był
spokojniejszy i pewniejszy, gdy publicznie przemawiam". Podobieństwo form trudno przeoczyć.
Łatwo rozpoznajemy, że modlitwa w swoim psychologicznym działaniu jest również autosugestią (w
czasie modlitwy wierzący bez wątpienia ma nadzieję, że dobry Bóg pomoże mu spełnić życzenie).
Proszę teraz pomyśleć o tym, co powiedzieliśmy o autosugestii i działaniu reklamy. To żaden cud,
że skuteczne są często nawet mechanicznie powtarzane modlitwy. Gdy rozpatrzymy modlitwę z
tego punktu widzenia, to może nas zdziwić głęboki, psychologiczny rozsądek i praktyczna wiedza
tych, którzy dali człowiekowi modlitwy i posłaną od Boga religię. Oni wiedzieli, czego potrzebuje
cierpiąca, ludzka dusza. Niektórzy wybrani mogli się tak zagłębić w modlitwę, że doznawali
ekstatycznych przeżyć religijnych, które działały jak hipnoza, podnosiły wrażliwość na autosugestię
i aktywizowały siły pozazmysłowe. Ci, którzy nie byli w stanie mieć tak mocnych uczuć, otrzymali
ich namiastkę – modlitwy, które wciąż powtarzają, i które – tak jak reklama – oddziaływają przez
powtarzanie.

Autosugestia, skuteczna samopomoc

Weźmy prosty przykład: chętnie jecie Państwo jakąś potrawę. Ale może się zdarzyć, że się
przejecie i będzie Państwa bolał żołądek. Gdy zostanie wam zaproponowana ta sama potrawa, nie
będziecie Państwo mieli na nią apetytu (a nawet nie będziecie chcieli jej jeść). Albo proszę sobie
wyobrazić, że macie Państwo ważne plany: chcecie uczyć się języka obcego, mając nadzieję na
znalezienie za granicą lepszego stanowiska pracy. Postanowiliście uczyć się języka w pobliskiej
szkole, ale podczas zapisywania się na kurs stwierdziliście, że uczy tam nauczyciel, którego znacie,
ale z jakiegoś powodu nie chcecie go spotkać. Przy ponownym zgłoszeniu napotykacie różne
trudności, np. szkoła nie prowadzi w tym roku kursu tego języka. W następnym roku zaś
wydarzenia w rodzinie przeszkadzają wam w rozpoczęciu nauki. Rok później pracodawca
przesuwa Państwa na inne miejsce pracy i nie macie czasu na naukę. Po kilku takich
przypadkowych trudnościach stracicie odwagę i wasz plan upada. Tym samym zrezygnujecie
Państwo z szansy zrobienia kariery zawodowej.
Następujący eksperyment przetestuje działanie autosugestii: proszę wziąć deskę (np. 5 metrów dł. i
10 cm szer.). Proszę ją położyć na ziemi i przejść po niej z jednego końca na drugi. Zrobicie to
Państwo bez wysiłku. Teraz proszę położyć deskę na krzesłach lub skrzynkach tak, żeby
znajdowała się ok. 0,5 m nad ziemią. Idąc po niej poczujecie się może trochę nieswojo, ale
prawdopodobnie nie będzie to większym problemem. Trzeciej części eksperymentu proszę raczej
nie przeprowadzać. Proszę sobie wyobrazić, że kładziecie Państwo deskę między oknami dwóch
20-piętrowych budynków. Tym razem z pewnością nie prze-szlibyście po desce. Możemy założyć,
że zadanie to jest niewykonalne, ponieważ wasze wyobrażenia sugerowałyby strach przed
upadkiem.
Traumatyczne zdarzenia z Państwa przeszłości i różne inne psychologiczne fakty mogą decydująco
oddziaływać na przyszłe życie, pozostawiając trwałe ślady w umyśle, które stają się czasami
źródłem poważnych psychicznych zakłóceń. Jako przykład może służyć przypadek pana F., który
był wyśmienitym pilotem wojskowym. Podczas lotu trzy maszyny wpadły w gwałtowną burzę. Mała
ilość paliwa uniemożliwiała lot drogą okrężną, co spowodowało, że po rozpatrzeniu alternatyw pan
F. wydał rozkaz lotu przez burzę. Stawała się ona coraz bardziej gwałtowna; dwa samoloty uległy
uszkodzeniu i rozbiły się. Tylko jego maszyna z trudem ukończyła lot. To szokujące wydarzenie
odstręczyło go do końca życia od latania. Wzbrania się nawet przed lataniem jako pasażer.
L. M. LeCron przytacza w swojej książce Samohipnoza inny interesujący przykład. Pan G. stracił
nagle mowę. Mógł tylko mówić cichym, zachrypniętym szeptem. Nie istniała organiczna przyczyna
tego zakłócenia; jego lekarz stwierdził, że ten stan ma podłoże psychologiczne. Okazało się, że
przedsiębiorstwo pana G. rozrastało się szybko dzięki znacznym sumom pożyczonym na ten cel.
Sprzedaż wyrobów firmy wzrastała szybko i widoki na przyszłość były bardzo dobre. Ale klienci
ociągali się z zapłatą i doszło do tego, że pan G. nie mógł spłacić swoich zobowiązań.
Jednak jego przedsiębiorstwo miało doskonałe podstawy i brak pieniędzy był naturalnie
przejściowy. Jednakże wierzyciele, nie znający dokładnie sytuacji, zamęczali go żądaniami zapłaty,
uciekając się nawet do gróźb. Ponieważ swoje żądania zgłaszali najczęściej telefonicznie, choroba
była mu na rękę: utrata głosu powodowała, że mógł w dalszym ciągu kierować swoim
przedsiębiorstwem, ale nie telefonować – i przez to uniknął nieprzyjemnych wyjaśnień. Stan pana
G. wrócił do normy, gdy (za radą swego lekarza) przedstawił swoim głównym wierzycielom pełne
sprawozdanie o sytuacji finansowej, a oni zgodzili się przedłużyć czas kredytowania.
Jestem pewny, że Państwo nie uwierzycie, iż każdy człowiek z chrypką ma kłopoty finansowe. Oba
przykłady pokazują, że czysto psychologiczne fakty mogą w znacznej mierze wywrzeć wpływ na
przyszłe reakcje, a nawet na całą przyszłość człowieka. Profilaktyka lub usunięcie psychogennych
przyczyn choroby, w szczególności śladów traumatycznych, i leczenie symptomów, które ją
wywołują, należą do zakresu psychoterapii i psychosomatyki. Temat jest zbyt obszerny, abyśmy
mogli go tu omówić. Dla nas istotne jest następujące twierdzenie: jeśli coś na naszym umyśle
odciska szkodliwe piętno, i tym samym wpływa negatywnie na nasze życie, musi naturalnie być
także możliwe działanie odwrotne – a mianowicie: sztuczne, tzn. świadome i dobrowolne
wytworzenie pozytywnych cech w umyśle, które będą działać korzystnie.

Obce sugestie, ich ogromny wpływ

Przez całe nasze życie podlegamy sugestywnym wpływom. Zdziwicie się Państwo słysząc, jak
bardzo wasze życie jest kształtowane w ten sposób. Całe wasze nastawienie do życia zostało
uformowane w dzieciństwie przez bardziej lub mniej ukryte, sugestywne wpływy społeczeństwa:
rodziców, nauczycieli, przyjaciół i osób przez Państwa podziwianych. Nawet religijna wiara wypływa
z sugestii: od dzieciństwa byliście Państwo wychowani w określonej wierze, wyznawanej przez
osoby z najbliższego otoczenia, aż wreszcie Państwo tę wiarę przyjęliście jako prawdę. To nie jest
bluźnierstwo – to jest oczywisty fakt. Na świecie jest tak dużo religii; cóż więc innego niż sugestia
mogłoby zwolenników tych wszystkich Kościołów utwierdzić w przekonaniu, że tylko oni wyłącznie
mają rację?
W polityce podobny wpływ nazywa się “praniem mózgów" – szczególnie, gdy wykonuje to ktoś,
kogo uważamy za wroga. W pewnym sensie również i my jesteśmy poddani “praniu mózgów".
Gazety, które czytamy, programy radiowe lub telewizyjne, oglądane lub słuchane przez nas, podają
nam ciągle upiększone (lub co najmniej częściowo zniekształcone) informacje. Redaktor wybiera z
dużej ilości informacji te, które powinniśmy usłyszeć. Na niego z kolei ma wpływ właściciel gazety,
stacja radiowa lub telewizyjna, różne grupy nacisku (akcjonariusze, bank, firma z dużym budżetem
reklamowym i rząd).
Takie sugestie tworzą społeczny obraz opinii, a społeczeństwo (i każdy jego członek) jest
prowadzone za “rękę". W niektórych krajach rząd cenzuruje prasę i tym samym zabezpiecza się
przed dostaniem się do wiadomości publicznej niewygodnych dla niego informacji. Nawet w
systemie demokratycznym, posiadającym wolną prasę, łatwo gubią się ważne informacje w lawinie
mało ważnych wiadomości, które cały czas nas zalewają. Oddziaływanie w obu przypadkach jest
prawie takie samo.
Naturalnie, na świecie dzieje się bardzo wiele i nie można przekazać wszystkich wiadomości,
trzeba je więc wybierać, jednak ważne jest, jak dokonuje się selekcji. Zły, nierzeczowy wybór
informacji prowadzi do tego, że dowiadujecie się Państwo o nieistotnych sprawach: o tym, kto kogo
zamordował, jaki bank obrabowano, co powiedział jakiś astrolog o nowym małżeństwie ulubionej
gwiazdy filmowej; jednocześnie nie dowiecie się Państwo dokładnie: o czym wasz rząd dyskutował
z przywódcami innych krajów, jakie podjął zobowiązania lub jakie przedsięwzięcia gospodarcze
przygotowują polityczni prominenci rządu – chociaż informacje te o wiele bardziej dotyczą Państwa
i waszych rodzin.
Podane przykłady opisują przypadki, w których może być wywierana na nas sugestia (hetero- lub
obca). Możecie Państwo również sami na siebie sugestywnie wpływać (auto- lub samosugestia).

Kontrolowanie umysłu

Rozdział ten nie zajmuje się pp, lecz innymi korzyściami, które mogą wyniknąć z dążenia do
kontroli pp. Ten rozdział poprowadzi nas do obszaru samopomocy, pozytywnego myślenia,
samomotywacji, samouzdrowienia; w obszar drzemiących w każdym człowieku wewnętrznych sił, o
których inspirująca literatura opowiada wielce obiecująco. Taka samopomoc może Państwu
wskazać drogę do korzystnej zmiany życia, charakteru, stanu zdrowia i przyzwyczajeń. Osiągniecie
Państwo szczęście, powodzenie, bogactwo. Takie stwierdzenie może brzmieć patetycznie, jeśli się
je zwyczajnie wypowie; ale bez wątpienia są ukryte w nas siły, które najpierw trzeba wydobyć,
zmobilizować i użyć dla naszych korzyści. Mówiliśmy w poprzednim rozdziale o tym, jak – poprzez
sugestię – można osiągnąć zmianę starych wzorców życia i stworzyć coś nowego. Zauważyliśmy,
jak sugestia funkcjonuje w hipnozie i w stanach hipnozopodobnych. Sugestia działa również na
jawie, gdy częste powtarzanie jakiegoś twierdzenia (lub świadectwo osoby uważanej za autorytet)
aktywizuje pewne schematy wiary w umyśle i osłabia naszą racjonalną kontrolę z powodu
brakującej wiedzy.
W reklamie mamy wciąż do czynienia z chytrymi, wyrafinowanymi formami wywierania wpływu.