Od wielu dziesiątków lat prowadzono szerokie badania nad 24-godzinnym rytmem snu i czuwania. Dopiero jednak w ostatnich latach odkryto, że rytm okołodobowy u człowieka składa się przynajmniej z dwóch rytmów drgań, które pozostają ze sobą w homeostazie. Jeden kontroluje sen typu REM oraz regulację temperatury i wydzielanie kortyzolu w ciągu dnia. Drugi kontroluje sen i wydzielane podczas snu hormony, takie jak hormon
wzrostu oraz prolaktyna. Sytuacje życiowe, które zakłócają te rytmy, prowadzą do zaburzeń optymalnego poziomu funkcjonowania, kojarzonych przez nas zwykle ze zmęczeniem i dezorientacją w czasie po podróży samolotem, pracą na innej niż poprzednio zmianie czy problemami ze snem wywołanymi przez stres.
Jedna z głównych teorii depresji endogennej wiąże tę chorobę z fazowymi przerwami między dwoma rytmami okołodobowymi. Cztery klasyczne cechy depresji mogą mieć swe źródła w przerwaniu sekwencji fazowej rytmu okołodobowego (Wehr):
1. Budzenie się wcześnie rano – jeden z rytmów okołodobowych znajduje się w innej fazie niż drugi rytm współtworzący z nim cykl dzień – noc;
2. Zmiany nastroju w ciągu dnia – pacjent czuje się gorzej rano po przebudzeniu niż wieczorem, zanim poszedł do łóżka;
3. Cykliczne występowanie manii i depresji, razem z powiązanymi z tym faktem przejawami uczenia się i zapamiętywania zależnego od stanu;
4. Sezonowość pojawiania się manii i depresji – depresja zwykle pojawia się wiosną, mania natomiast latem.
Ze względu na to, że wymienione cechy przedstawiają się bardzo różnie u różnych pacjentów, należy wykonać dokładne badania, które pozwolą opracować skuteczne metody leczenia depresji, polegające np. na zmianie synchronizacji cyklu snu czy poddawaniu pacjenta oddziaływaniu dodatkowego, sztucznego światła rano i wieczorem. Związek między depresją endogenną a światłem można prześledzić zwracając uwagę na fakt, że
siatkówkę każdego oka łączą bezpośrednio z jądrami nadchiazmatycznymi podwzgórza oddzielne kanały neuronalne (Bloom, Lazerson i Hofstadter). Te jądra nadchiazmatyczne nadają tempo pracy całemu układowi hormonalnemu.
Bardziej określonym, wspólnym mianownikiem hipnozy oraz zaburzeń afektywnych, którym pośredniczy układ limbiczno-podwzgórzowo-przysadkowo-hormonalny, jest to, że w obu występują zjawiska zależne od stanu. Odkryto, że procesy poznawcze pacjentów maniakalno-depresyjnych przejawiają cechy zapamiętywania i uczenia się zależnego od stanu. Pacjenci ci lepiej przypominają sobie werbalne informacje nabyte w manii wówczas, gdy ponownie znajdą się w tym stanie; podobnie informacje wyuczone w depresji są odtwarzane lepiej, gdy pacjent znowu jest pogrążony w depresji (Weingartner, Miller i Murphy). Podobne wyniki przyniosły badania “zależności
od stanu afektywnego", prowadzone na zdrowych ochotnikach oraz osobach z depresją, które zostały poddane zmianie nastroju wskutek terapii oraz zmianie rytmów biologicznych w efekcie deprywacji na tle braku snu (Weingartner i Murphy). Odkrycia te sprawiły, że klinicyści zaczęli badać kliniczne implikacje zależnego od stanu uczenia się w czasie psychoterapii (Reus, Weingartner i Post).
Popularną metodą hipnoterapii, którą można już obecnie uznać za opartą na zakodowanej przez hormony zależności od stanu afektywnego (McGaugh, Izquierdo), jest to, co Watkins nazwał pomostem afektywnym.
Zajmując się historią zaburzonych emocji i stanów ego, badacz ten zachęcał pacjentów, by “cofali się w czasie aż do chwili, gdy po raz ostatni doznawali tej emocji". Po odtworzeniu dzięki takiemu pomostowi afektywnemu całej serii wspomnień dochodzi się do zapomnianego, traumatycznego źródła problemu, które wcześniej było niedostępne dla pacjenta. Pomost afektywny odgrywa rolę zależnego od stanu szlaku, wiodącego ku zakodowanemu źródłu problemu, które obecnie jest już dostępne i może być przekształcone w celach terapeutycznych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz