Większość z nas wie, że przysadka mózgowa jest naczelnym gruczołem układu hormonalnego,
regulującym wydzielanie wszystkich hormonów ciała. Jednak to podwzgórze pośredniczy w przekazywaniu informacji rządzącej nawet przysadką. Kiedy np. człowiek odczuwa ból, wzgórze służy jako stacja przekaźnikowa, przesyłająca część sygnału prosto do podwzgórza, jeszcze zanim uświadomione jest doznanie bólowe. Ta sama prawidłowość dotyczy wszystkich innych doznań zmysłowych, z wyjątkiem sygnałów węchowych, które do podwzgórza docierają przez jądro migdałowate.
Bezpośrednio albo poprzez przysadkę zachodzą nawet procesy pobudzania i hamowania różnych centrów podwzgórza zawiadujących sprzężeniami zwrotnymi i regulujących wewnętrzne środowisko człowieka – które związane są ze stężeniem substancji odżywczych, elektrolitów, wody, neuroprzekaźników i hormonów we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym. Natomiast po drugiej stronie granicy limbicznej sfera psychiczna może oddziaływać na podwzgórze za pomocą pobudzających lub hamujących impulsów neuronowych kory mózgowej, której wyspecjalizowane jądra podwzgórza zamieniają w regulację przysadkową.
Co obecnie wiadomo na temat tych wyspecjalizowanych jąder podwzgórza, czyli na temat tego, jak psychika i ciało w rzeczywistości porozumiewają się na poziomie komórkowym i cząsteczkowym? Wiemy wszyscy, że nastawieni filozoficznie badacze dyskutują nad tym już od wieków, lecz czy dysponujemy dzisiaj jakimiś faktami? O dziwo, odpowiedź na to pytanie brzmi: zdecydowanie tak.
Czymkolwiek byłaby psychika, większość z nas ze sporą dozą pewności przeczuwa, że jest ona blisko powiązana z aktywnością 2100 000 000 000 000 (jest to dwa do potęgi stobilionowej. Według Carla Sagana oznacza to, że w mózgu każdego człowieka istnieje więcej potencjalnych stanów psychicznych, niż wynosi liczba atomów w znanym wszechświecie) połączeń, które istnieją między komórkami nerwowymi mózgu. Czymkolwiek byłoby ciało, większość z nas myśli o nim w kategoriach tkanek, krwi, gruczołów,kości, sposobu, w jaki na te wszystkie elementy wpływają hormony itd. Mamy dwa typy nerwowych komórek podwzgórza, które wyspecjalizowały się jako przetworniki na linii psychika i ciało. Na jednym swym zakończeniu odbierają one – podobnie jak każda inna zwyczajna komórka mózgu – elektryczne impulsy psychiki (kory mózgowej), na drugim jednak wydzielają czynnik uwalniający lub hormon, który reguluje funkcjonowanie ciała. Komórki nerwowe w jądrze łukowatym podwzgórza wytwarzają czynniki uwalniające hormony, które są wydzielane do miejscowego krwiobiegu i w ten sposób dostarczane do przedniego płata przysadki. Następnie przedni płat przysadki wydziela hormon – prolaktynę, który pobudza wydzielanie mleka w żeńskich gruczołach piersiowych. Z kolei komórki podwzgórzowych jąder parakomorowych i nadwzrokowych dokonują transdukcji impulsów nerwowych z wyższych poziomów korowych, w rezultacie czego następuje produkcja wazopresyny i oksytocyny. Hormony te są przechowywane w komórkach tylnego płata przysadki aż do chwili, gdy pod wpływem stresu będą uwolnione do krwiobiegu i zaczną regulować funkcjonowanie nerek i innych organów. Wiele takich komórek, należących do różnych jąder podwzgórza, dokonuje transdukcji informacji neuronowej pochodzenia psychicznego w procesy somatyczne poprzez układ przysadkowy i hormonalny.
Proces dokonywanej przez neurony podwzgórza transdukcji informacji pochodzenia psychicznego w cząsteczki przekaźników hormonalnych określany jest mianem neurosekrecji. Jest to centralne pojęcie współczesnej neuroendokrynologii. Istnienie takich neurohormonalnych przetworników informacji jest podstawową przyczyną dla której nową dziedzinę psychobiologii uznano za gałąź teorii informacji. Ich odkrycie stało się tym bodźcem, który pozwolił na zjednoczenie biologii i psychologii w ramach jednej teorii informacji, i to w sposób, który sprawia, że komunikacja między psychiką a ciałem oraz uzdrawianie stają się nauką empiryczną, a nie tylko pobożnym życzeniem.
regulującym wydzielanie wszystkich hormonów ciała. Jednak to podwzgórze pośredniczy w przekazywaniu informacji rządzącej nawet przysadką. Kiedy np. człowiek odczuwa ból, wzgórze służy jako stacja przekaźnikowa, przesyłająca część sygnału prosto do podwzgórza, jeszcze zanim uświadomione jest doznanie bólowe. Ta sama prawidłowość dotyczy wszystkich innych doznań zmysłowych, z wyjątkiem sygnałów węchowych, które do podwzgórza docierają przez jądro migdałowate.
Bezpośrednio albo poprzez przysadkę zachodzą nawet procesy pobudzania i hamowania różnych centrów podwzgórza zawiadujących sprzężeniami zwrotnymi i regulujących wewnętrzne środowisko człowieka – które związane są ze stężeniem substancji odżywczych, elektrolitów, wody, neuroprzekaźników i hormonów we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym. Natomiast po drugiej stronie granicy limbicznej sfera psychiczna może oddziaływać na podwzgórze za pomocą pobudzających lub hamujących impulsów neuronowych kory mózgowej, której wyspecjalizowane jądra podwzgórza zamieniają w regulację przysadkową.
Co obecnie wiadomo na temat tych wyspecjalizowanych jąder podwzgórza, czyli na temat tego, jak psychika i ciało w rzeczywistości porozumiewają się na poziomie komórkowym i cząsteczkowym? Wiemy wszyscy, że nastawieni filozoficznie badacze dyskutują nad tym już od wieków, lecz czy dysponujemy dzisiaj jakimiś faktami? O dziwo, odpowiedź na to pytanie brzmi: zdecydowanie tak.
Czymkolwiek byłaby psychika, większość z nas ze sporą dozą pewności przeczuwa, że jest ona blisko powiązana z aktywnością 2100 000 000 000 000 (jest to dwa do potęgi stobilionowej. Według Carla Sagana oznacza to, że w mózgu każdego człowieka istnieje więcej potencjalnych stanów psychicznych, niż wynosi liczba atomów w znanym wszechświecie) połączeń, które istnieją między komórkami nerwowymi mózgu. Czymkolwiek byłoby ciało, większość z nas myśli o nim w kategoriach tkanek, krwi, gruczołów,kości, sposobu, w jaki na te wszystkie elementy wpływają hormony itd. Mamy dwa typy nerwowych komórek podwzgórza, które wyspecjalizowały się jako przetworniki na linii psychika i ciało. Na jednym swym zakończeniu odbierają one – podobnie jak każda inna zwyczajna komórka mózgu – elektryczne impulsy psychiki (kory mózgowej), na drugim jednak wydzielają czynnik uwalniający lub hormon, który reguluje funkcjonowanie ciała. Komórki nerwowe w jądrze łukowatym podwzgórza wytwarzają czynniki uwalniające hormony, które są wydzielane do miejscowego krwiobiegu i w ten sposób dostarczane do przedniego płata przysadki. Następnie przedni płat przysadki wydziela hormon – prolaktynę, który pobudza wydzielanie mleka w żeńskich gruczołach piersiowych. Z kolei komórki podwzgórzowych jąder parakomorowych i nadwzrokowych dokonują transdukcji impulsów nerwowych z wyższych poziomów korowych, w rezultacie czego następuje produkcja wazopresyny i oksytocyny. Hormony te są przechowywane w komórkach tylnego płata przysadki aż do chwili, gdy pod wpływem stresu będą uwolnione do krwiobiegu i zaczną regulować funkcjonowanie nerek i innych organów. Wiele takich komórek, należących do różnych jąder podwzgórza, dokonuje transdukcji informacji neuronowej pochodzenia psychicznego w procesy somatyczne poprzez układ przysadkowy i hormonalny.
Proces dokonywanej przez neurony podwzgórza transdukcji informacji pochodzenia psychicznego w cząsteczki przekaźników hormonalnych określany jest mianem neurosekrecji. Jest to centralne pojęcie współczesnej neuroendokrynologii. Istnienie takich neurohormonalnych przetworników informacji jest podstawową przyczyną dla której nową dziedzinę psychobiologii uznano za gałąź teorii informacji. Ich odkrycie stało się tym bodźcem, który pozwolił na zjednoczenie biologii i psychologii w ramach jednej teorii informacji, i to w sposób, który sprawia, że komunikacja między psychiką a ciałem oraz uzdrawianie stają się nauką empiryczną, a nie tylko pobożnym życzeniem.
1 komentarz:
Dziękuje, może rzadko pisze takie komentarze ale Tobie sie należy...Twój artykuł rozjaśnił mi znacznie zagadnienie regulacji neurohormonalnej organizmu ;) Pozdrawiam i gratuluje wiedzy!
Prześlij komentarz