Układ ten ze swymi gałęziami sympatyczną i parasympatyczną reguluje przepływ krwi dzięki temu, że rozszerza lub zwęża naczynia krwionośne. Regulacja taka zachodzi przede wszystkim z udziałem neurotransmiterów uwalnianych na zakończeniach nerwów sympatycznych, które mieszczą się w tętnicach, letniczkach, metarteriolach, żyłach i żyłkach (lecz nie w naczyniach włosowatych i ich zwieraczach).
Układ parasympatyczny odgrywa tu rolę drugorzędną; jedynym ważnym efektem jego działania jest zmniejszanie częstotliwości akcji serca i jego kurczliwości poprzez nerw błędny.
Kontrola dokonywana przez autonomiczny układ nerwowy ma pewne istotne cechy. Może zachodzić dość gwałtownie (zaczyna się w ciągu sekundy, a w czasie od 5 do 30 sekund osiąga swą pełnię) i może jednocześnie objąć duże partie ciała. Cały jej system działa automatycznie, na poziomie nieświadomym, pod kontrolą ośrodka naczyniowo-ruchowego, który znajduje się w pniu mózgu. Ośrodek kontroli automatycznej podlega
jednak modulacji psychicznej, odbywającej się poprzez układ limbiczno-podwzgórzowy, który wysyła informacje pobudzające lub hamujące. Funkcje kontrolne ośrodka naczyniowo-ruchowego są modulowane przez liczne partie kory mózgowej i zwykle zachodzi to poprzez układ limbiczno-podwzgórzowy. Wspomniane partie obejmują korę motoryczną, przedni płat skroniowy oraz korę czołową, która ma zdolność wykorzystywania oraz sterowania psychobiologicznym wyrażaniem tego, co w wyniku uczenia się zostało zakodowane w obrębie układu limbicznego. Wiele partii kory wpływających na rozmaite procesy sensoryczno-percepcyjne (tworzenie obrazów, kinestezja, słuch) daje początek drogom, którymi zależne od stanu wspomnienia i wyniki uczenia się mogą być skierowane do układu limbicznego po to, by poprzez układ autonomiczny modulować przepływ krwi. Jednym z najważniejszych efektów wpływu autonomicznego układu nerwowego na przepływ krwi (zachodzi to za pośrednictwem podwzgórza) jest reakcja alarmowa. Gdy nagle stykamy się z niebezpieczeństwem, dochodzi do stymulacji podwzgórza. Wyraźne wzorce tej stymulacji ulegają transdukcji, której rezultatem jest gwałtowne rozszerzenie naczyń oraz ograniczenie ilości krwi dostarczanej do mięśni i gruczołów. Następuje wzrost ciśnienia tętniczego, rośnie pojemność minutowa serca, a cały system krwionośny jest gotów dostarczać tlen i składniki odżywcze do tych tkanek, które ich potrzebują. Reakcja ta jest jednym z efektów “zmasowanego" oddziaływania układu autonomicznego na przepływ krwi i ma wielką wartość, jeśli chodzi o przygotowanie organizmu do nagłych wypadków, lecz z drugiej strony jej nadmierne przedłużanie prowadzi do stresu
i związanych z nim problemów psychosomatycznych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz